آنفولانزای خوکی ، طریقه انتقال، علایم و نشانه ها، پیشگیری و درمان

آنفولانزای خوکی با نام هایSwineflu ،Hogflu  وpigfluشناخته می شود. گزارشاتی از سابقه ابتلا انسان به آنفولانزای خوکی در سالهای1918، 1976و غیره نیز وجود دارد.خوک ممکن است به ویروس آنفولانزای انسانی و سایر حیوانات و حتی پرندگان مبتلا شود و در بدن آن شیفت آنتی ژنیک و یا دگرگونی ژنتیک در جهت ایجاد ویروس جدید رخ دهد. ویروس آنفولانزای خوکی سال2009با زیرگروهH1N1نوع Aآنفولانزا شناخته شده است.

طریقه انتقال ویروس:

انتقال در حیوان:

طریقه انتقال بین خوکها از طریق راه های هوایی شامل دستگاه تنفسی ( مانند تماس دهان ، بینی و...) صورت می گیرد.

انتقال از حیوان به انسان:

افرادی که در معرض تماس با پرندگان و حیواناتی از قبیل خوک می باشند خصوصاً افرادی که در مراکز نگهداری این حیوانات کار می کنند، در معرض خطر بالای انواع ویروس آنفولانزای اندمیک در این نوع حیوانات می باشند. بنابراین این جمعیت از انسان ها به عنوان میزبان این ویروس می توانند در نظر گرفته شوند. سایر افراد در معرض خطر شامل دامپزشکان و کارگران در مراکز تهیه گوشت می باشند. هرچند خطر ابتلا برای این دو گروه کمتر از افرادی که در مزارع پرورش خوک و پرندگان کار می کنند، می باشد.

نکته: ویروسH1N1 2009  از خوک جدا نشده است و از آن به انسان منتقل نمی شود بلکه از طریق انسان به انسان شیوع می یابد.

علایم و نشانه ها:

علایم در انسان:

مطابق با مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها (CDC)علایم آنفولانزای خوکیسال2009با ویروسH1N1 ، در کل شباهت با علایم سایر سویه های آنفولانزا و شبه آنفولانزا دارد. علایم شامل تب، سرفه ، گلودرد،بدن درد، سردرد، خستگی و لرز می باشد. درصد زیادی از مبتلایان به این نوع ویروس جدید علایم اسهال و تهوع را نیز داشته اند.

با توجه به اینکه علایم ذکر شده تنها منحصر به آنفولانزای خوکی نمی باشد، گرفتن شرح حال کامل از بیمار ضروری می باشد . همچنین تشخیص قطعی این نوع از آنفولانزا نیاز به تست های آزمایشگاهی مربوط به نمونه های تنفسی از قبیل نمونه های تهیه شده از بینی و گلو دارد.

علایم بیماری در خوک شامل تب ، عطسه ، سرفه، مشکلات در تنفس و کاهش اشتها می باشد و در تعدادی از موارد منجر به سقط جنین در حیوان نیز شده است. مرگ و میر ناشی از آنفولانزای خوکی در خوک پایین و حدود 1-4% می باشد. این ویروس سبب کاهش وزن و رشد حیوان و بنابراین ضرر اقتصادی به دامدار می شود .

پیشگیری:

شامل سه مرحله می باشد: پیشگیری در حیوان، انتقال از حیوان به انسان و انسان به انسان.

پیشگیری در خوک:

شامل واکسیناسیون در دامداری ها ، قرنطینه کردن حیوانات و ضد عفونی کردن دامداری ها و غیره می باشد.

پیشگیری از انتقال به انسان:

استفاده از ماسک صورت به دامپزشکان و دامداران هنگام برخورد با حیوان توصیه می شود.

نکته: نپوشیدن دستکش و کشیدن سیگار هنگام برخورد با حیوان از جمله ریسک فاکتورها محسوب می شوند.

پیشگیری از انتقال انسان به انسان:

راه های انتقال در بین انسانها شامل عطسه کردن، سرفه کردن،تماس با اشیا آلوده به ویروس می باشد.

·         شستن متناوب دست ها با آب و صابون،ژل ها ،فوم ها و شستشودهنده ها با پایه های الکلی، خصوصاً بعد از حضور در مراکز عمومی و ضد عفونی کردن سطوح می تواند سبب کاهش انتقال شود.

متخصصین معتقد اند شستشوی دست ها در پیشگیری از عفونتهای ویروسی (شامل آنفولانزای معمولی و خوکی) به خوبی موثر می باشد. حتی قطره های بسیار ریز از ترشحات بینی و حلق ممکن است سبب آلودگی میز کار، تلفن و یا سایر سطوح و بدین ترتیب انتقال از انگشت به دهان ، بینی و یا چشم شود.

·         هر شخص با علایم شبه آنفولانزا شامل تب ناگهانی ،سرفه و یا دردهای عضلانی بهتر است از محیط های کار و مراکز عمومی دور بماند و با پزشک تماس بگیرد.

·         فاصله گرفتن از اجتماعات عمومی در محیط هایی که احتمال می رود ویروس در آنجا شایع باشد نیز توصیه می شود. این اقدام با توجه به درصد و میزان شیوع این بیماری در شهر و کشور مربوطه می باشد.

·         واکسن آنفولانزا نیز می تواند در پیشگیری این بیماری موثر باشد، هرچند واکسن های آنفولانزای کنونی، علیه ویروس  

 H1N1 2009 ایمنی حاصل نمی کنند. البته تهیه واکسن جدید از این نوع ویروس به زودی امکان پذیر خواهد بود.

نکته: بیماری آنفولانزای خوکی از طریق خوردن گوشت خوک به انسان منتقل نمی شود. ویروس این بیماری در دمای پخت بالای 70 درجه سانتی گراد از بین می رود و شدت بیماری در انسان به حدت ویروس، وجود سابقه ایمنی در افراد، واکسیناسیون یا سابقه ابتلا به آنفولانزای فصلی و شرایط سلامتی میزبان بستگی دارد.

درمان:

ویروس آنفولانزای خوکی به ندرت در خوکها کشنده می باشد. بنابراین درمان در آنها به صورت درمان علامتی – حمایتی می باشد. استفاده از آنتی بیوتیک ها هرچند تاثیری علیه این ویروس ندارد ولی به پیش گیری از پنومونی باکتریایی و سایر عفونت های ثانویه کمک می کند.

داروهای آنتی وایرال در انسان مبتلا به تخفیف بیماری و بهبود سریع تر آن کمک می کند . درمان بهتر است طی دو روز از شروع علایم انجام شود. در کنار داروهای ضد ویروس ، درمان علامتی- حمایتی در منزل و یا در بیمارستان شامل جایگزین کردن مایعات از دست رفته و کنترل تب، انجام می شود.

مرکز کنترل و پیش گیری بیماریها در آمریکا، دارویOseltamivir (Tamiflu)وZanamivir(Relenza)را برای درمان و یا پیش گیری علیه این ویروس توصیه می کند . البته گروه کثیری از افرادی که از این بیماری بهبودی کامل یافته اند نیازی به داروهای ضد ویروس نداشته اند.

ویروس آنفولانزای خوکی 2009 ، مقاوم به آمانتادین و یا ریمانتادین گزارش داده شده است.

به طور کلی میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری کمتر از یک درصد بوده و درافرادی که بیماری زمینه ای مانند ناراحتی قلبی،کلیوی و مزمن ریوی داشته اند، مرگ و میر شایع تر است. همان طور که قبلا نیز ذکر شد درمان های حمایتی مانند کنترل آب و الکترولیت ها کمک به بهبود بیماری می کند.

منبع: مرکز اطلاع رسانی دارویی و سموم